MSC is een techniek die vele verschillende vormen kent. In de basis bestaat de methodiek uit het ophalen van de verhalen van significante veranderingen (‘significant changes’). Dit gebeurt door cliënten (of professionals) een simpele vraag te stellen, zoals ‘Wat is volgens jou de meest belangrijke verandering die dit programma voor jou teweeg heeft gebracht in de afgelopen maand?’ Vervolgens wordt gevraagd waarom zij vinden dat dit de meest belangrijke verandering is.

In een volgende stap wordt binnen de hiërarchie van een organisatie op elk niveau een selectie gemaakt van de meest belangrijke van deze verhalen. Zo kiezen professionals de verhalen van cliënten uit die zij het meest belangrijk vinden, en uit die selectie kiezen managers weer de verhalen die zij het meest belangrijk vinden. Wanneer bepaalde verhalen worden gekozen, wordt aan het niveau lager teruggekoppeld waarom juist deze verhalen zijn gekozen. De verhalen die op het hoogste niveau worden gekozen, worden opgeschreven, inclusief de redenen voor deze keuze. Dat geeft ook inzicht in de waarden van een organisatie.

Een volledige implementatie van de methode bestaat uit 10 stappen. Het hierboven beschreven proces komt terug in deze methode als stappen 4 t/m 6.

1. Starten en interesse van betrokkenen wekken voor deelname.
2. Bepalen op welke gebieden verandering in kaart gebracht wordt; over wat voor soort (brede) veranderingen gaat het? (bijv. veranderingen in mensen hun leven).
3. Bepalen over welke periode verandering in kaart wordt gebracht; bijvoorbeeld gedurende een half jaar.
4. De verhalen van significante veranderingen ophalen.
5. Selecteren van de meest significante van deze verhalen.
6. De resultaten van het selectieproces teruggeven.
7. Verificatie van de verhalen door naar de plekken of mensen te gaan die het verhaal hebben verteld. Enerzijds kan zo worden gecontroleerd of de verhalen precies en eerlijk zijn gerapporteerd, en anderzijds levert dit extra achtergrondinformatie op om te vertellen. Wanneer dit enige tijd later plaatsvind, kan ook worden achterhaald wat er sindsdien is gebeurd.
8. Kwantificatie: wanneer hier behoefte aan is, kan er informatie aan het verhaal worden toegevoegd, of kan worden gekeken hoe vaak een dergelijke verandering heeft plaatsgevonden.
9. Secundaire analyse: nagaan hoe het proces is verlopen en hoe dit de uitkomsten heeft beïnvloed.
10. Het systeem aanpassen: leren van de wijze waarop MSC is ingezet voor toekomstige vormen van monitoring en evaluatie.

Vorm
Voor Most Significant Change is een (Engelstalige) handleiding beschikbaar. De methode bestaat uit (korte) interviews en een procedure om daar verhalen uit te selecteren.

Aanpasbaarheid / maatwerk / open source
De methode kan op verschillende manieren worden ingezet. Deze worden ook toegelicht in de handleiding van de methode. Het staat iedereen vrij de methode zo in te zetten als hij of zij wil.

Kosten gebruik
Er zijn geen kosten aan de methodiek verbonden.

Uitvoering
De methodiek is eenvoudig toe te passen; er is geen training voor vereist.

Internationaal is de methode vele malen gebruikt, vooral veel in het domein van ontwikkelingswerk. Er is een e-mailgroep waarop de inzet van de methode wordt besproken. Daarnaast zijn er ook enkele recente voorbeelden van inzet van (delen van) de methode in Nederland:

Presentatie over de inzet van MSC in Leiden.
Rapportage over de inzet van MSC bij de evaluatie van Kulturhus door de WUR.

Deze manier van dataverzameling heeft een aantal voordelen:

• Ook onbedoelde effecten in beeld worden gebracht (zie ook het artikel hierover op Sociale Vraagstukken).
• Door na te denken welke van de verhalen het meest belangrijk is, komen de waarden van de organisatie duidelijker naar voren. MSC is een goede methode om hierover het gesprek aan te gaan op verschillende niveaus binnen de organisatie.
• Het is een heel eenvoudig uit te leggen methode die geen training vereist; iedereen kan verhalen vertellen over wat diegene denkt dat belangrijk is.
• Het levert een rijk beeld op van wat er gebeurt, in plaats van ontwikkelingen te reduceren tot getallen.
• Het is mogelijk om initiatieven te evalueren die geen vooraf beoogde outcome hebben gedefinieerd (zoals in aanpakken als Asset Based Community Development).

Er is ook een aantal aandachtspunten:

• Het ophalen en selecteren van verhalen kan tijdrovend zijn. Er zijn eenvoudigere en minder tijdrovende methodes wanneer beoogde doelen gemakkelijk (kwantitatief) meetbaar zijn.
• Volgens de MSC handleiding zijn er meer passende methodes om verwachte verandering in kaart te brengen, goede nieuwsverhalen te verzamelen of de gemiddelde ervaring van deelnemers op te halen. Er wordt echter niet beschreven welke hier bedoeld worden.
• Volgens de handleiding van de methodiek is MSC meer geschikt voor leerinformatie dan voor verantwoording.
• De opgehaalde verhalen zijn door de manier van selecteren niet per se representatief voor de hele populatie.

MSC is ontwikkeld door Rick Davies in de jaren ’90. Hij werkte als PhD om de uitkomsten van een ingewikkeld project rondom ontwikkelingswerk in Bangladesh in kaart te brengen. Dit project werd breed uitgezet in het land, en de effecten waren zeer uiteenlopend. Samen met een aantal anderen werd MSC ontwikkeld om deze effecten toch inzichtelijk te maken. Meer informatie over de ontwikkelachtergrond kan worden gevonden in de handleiding van MSC.

Omdat MSC een kwalitatieve methode is, zijn standaard technieken voor validatie niet bruikbaar. In de methode zijn echter verschillende checks ingebouwd om de validiteit ervan te waarborgen, zoals een systematisch en transparant proces van dataverzameling, verificatie van de verhalen en participatie van alle belangrijke partijen. De ontwikkelaars beschouwen MSC daarmee als een valide methode.

Handleiding is te vinden op: http://www.clearhorizon.com.au/f.ashx/dd-2005-msc_user_guide.pdf

Extra informatie is te vinden op:

• Powerpointpresentatie met toelichting van Rick Davies over inhoudelijke analyse van de Most Significant Change verhalen: https://www.youtube.com/watch?v=QKK39k2UYss
• Platform met onderzoeken die gebruik maken van de MSC methode: https://www.zotero.org/groups/266453/most_significant_change_technique/

Deze beschrijving is opgesteld door Thijs van den Enden, redactielid van de InstrumentWijzer. Er is geen instrumenteigenaar om de beschrijving te verifiëren.

In Nederland is geen contactpersoon voor de methode Most Significant Change. Op internet kan gezocht worden naar organisaties die kunnen helpen bij de implementatie van de methode.